Jesteśmy Złotą Szkołą NBP

22-06-2023 22:03

W ogólnopolskim programie Złote Szkoły NBP, popularyzującym wiedzę ekonomiczną w środowiskach szkolnych, wzięliśmy udział po raz pierwszy.

Ideą programu jest przygotowanie młodzieży do swobodnego poruszania się w świecie finansów oraz aktywizowanie uczniów i nauczycieli do podejmowania zespołowych inicjatyw na rzecz szkoły i najbliższego otoczenia, przybliżając zagadnienia ekonomiczne w nowatorski i przystępny sposób. Zespoły nazwane Drużynami Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej ubiegają się o tytuł „Złotej Szkoły NBP”, wykonując określone w programie zadania. W edycji 2023 tematem przewodnim programu był temat: „Poznajemy Bank Centralny". Projekt zobowiązywał do wykonania trzech zadań: lekcja z ekonomią, debata szkolna i warsztat uczniowski.

Wyniki zostały ogłoszone w czasie Finałowej Gali 30 maja 2023 r. Znaleźliśmy się wśród 100 wyróżnionych szkół, tym samym zostając Złotą Szkołą NBP. Nagrodę pieniężną w kwocie 2 000 zł przekażemy na wycieczkę dla Drużyny Ambasadorów.

Dziękujemy wszystkim zaangażowanym w organizację tego przedsięwzięcia, a sponsorom za ufundowanie wspaniałych nagród. Dziękujemy Pizzerii Margerita za ufundowanie bonów upominkowych o wartości 300 zł, firmie Stoisko Papiernicze w Domu Handlowym Klimczok za ufundowanie zestawu przyborów do pisania marki PARKER, Kinu Helios za ufundowanie 8 biletów na dowolny film, Biuru Rachunkowemu CALCULER za ufundowanie książek o tematyce ekonomicznej dla wszystkich finalistów wraz z zestawem upominków.

Opinia Drużyny Ambasadorów: Cały projekt pozwolił nam nie tylko na przybliżenie wiedzy ekonomicznej i finansowej, ale także nauczył nas odpowiedniego zarządzania czasem, prowadzenia zajęć edukacyjnych, tworzenia zaawansowanych prezentacji multimedialnych. Zgłaszając się do konkursu, nie sądziliśmy, że projekt przyniesie nam tak wiele korzyści. Cieszymy się, że udało nam się zdobyć tytuł ZŁOTEJ SZKOŁY NBP.

Poniżej przedstawiamy szczegóły przedsięwzięcia.

W ramach zadania pierwszego nauczyciel przedmiotów zawodowych – pani Agnieszka Czernek-Krywult zapoznała młodzież z istotą, funkcjami i cechami pieniądza zwracając uwagę także uwagę na wyróżnione agregaty pieniądza (miary pieniądza): M1, M2, M3 oraz na powody gromadzenia przez społeczeństwo pieniądza. Uczniowie dowiedzieli się także, że w skali makro pieniądz jako miernik wartości umożliwia obliczenie PKB, czyli zsumowanie wartości wszystkich dóbr wytwarzanych w danym roku przez społeczeństwo. Kolejna lekcja przeprowadzona w tej klasie dotyczyła popytu na pieniądz i podaży pieniądza z uwzględnieniem ilościowej teorii pieniądza, według której popyt na pieniądz zależy przede wszystkim od poziomu cen, a nie od stopy procentowej. Na trzeciej lekcji uczniowie analizowali równowagę na rynku pieniężnym i jej zmiany. Piąta lekcja dotyczyła banku centralnego i jego funkcji w gospodarcze oraz narzędzi Banku Centralnego. Na tej lekcji uczniowie dowiedzieli się o tym, że bank centralny jako instytucja finansowa odpowiada za emisję znaków pieniężnych, nadzoruje banki komercyjne, kontroluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce, prowadzi rachunek bankowy Ministra Finansów, świadczy usługi bankowe instytucjom finansowym, emituje papiery wartościowe Skarbu Państwa, utrzymuje centralne rezerwy walutowe kraju, pełni rolę zwierzchnika nad finansami kraju i skupia wokół siebie jego cały system bankowy. Uczniowie dowiedzieli się na tej lekcji, na czym polega kreowanie pieniądza przez banki. Ponadto nauczyciel omówił, jakimi grupami narzędzi dysponuje NBP, aby oddziaływać na podaż pieniądza M1 wskazując politykę rezerw obowiązkowych, operacje otwartego rynku i politykę stopy procentowej. Zwrócił także uwagę na regulowanie przez NBP wysokości rezerwy obowiązkowej w celu zmiany poziomu rezerw dobrowolnych w bankach komercyjnych, co doprowadza do zmiany podaży pieniądza oraz w celu zabezpieczenia płynności systemu bankowego. Ostatnia lekcja dotyczyła ekspansywnej i restrykcyjnej polityki monetarnej. Na lekcji tej nauczyciel wskazał uczniom, jak NBP może wykorzystać omówione na poprzedniej lekcji grupy instrumentów, aby ograniczyć lub zwiększyć podaż pieniądza M1. Zwrócił uwagę uczniów na fakt, że jeżeli gospodarka jest w stanie recesji z dużym bezrobociem i malejącymi cenami wywołana spadkiem zagregowanego popytu, to dla ożywienia koniunktury bank centralny stosuje politykę łatwego pieniądza – ekspansywną, natomiast w warunkach nadmiernego rozkręcenia koniunktury, w obawie przed jej przegrzaniem, bank centralny doprowadza do zmniejszenia podaży pieniądza i podrożenia kredytów.

7 grudnia 2022 r. klasa 1e uczestniczyła także wykładzie pt.: "Czy jesteśmy w kajdanach pieniądza?", który wygłosił dr inż. Zbigniew Tetłak - kierownika Centrum Analiz i Transferu Innowacji Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej. Tematyka wykłady dotyczyła zagadnień współczesnego pieniądza, a w szczególności wpływu pieniądza na funkcjonowanie społeczeństwa i świata biznesu. Po wykładzie wywiązała się dyskusja, podczas której młodzież z prowadzącym wykład próbowali odpowiedzieć na pytania: czy jesteśmy w stanie zrzucić kajdany pieniądza i czy istnieje możliwość założyć te kajdany na pieniądz?

Debata to kolejne zadanie w ramach programu ogólnopolskiego. Obie debaty odbyły się w naszej szkole. Pierwsza dyskusja rozpoczęła się po wykładzie Głównego Specjalisty Narodowego Banku Polskiego Odział Okręgowy w Katowicach - pana Bartosza Łuczywo na temat „NBP - funkcje banku centralnego, czym jest bank centralny, klasyfikacja pieniądza”, który w ciekawy sposób omówił funkcję emisyjną Narodowego Banku Polskiego. W trakcie wykładu zostały omówione systemy zabezpieczeń i wygląd polskich banknotów oraz zmiany jakie zostały wprowadzone w wyglądzie i zabezpieczeniach w polskich środkach płatniczych. Zostały omówione nowoczesne technologie na przykładzie banknotu kolekcjonerskiego – polimerowego wydanego przez NBP z okazji 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Z dużym entuzjazmem młodzież uczestnicząca w wydarzeniu przyjęła analizę zabezpieczeń prawdziwych banknotów z wykorzystaniem mikroskopu elektronicznego. Po przeprowadzonym wykładzie młodzież miała okazję porozmawiać na temat swoich odczuć i wątpliwości pod czujnym okiem zaproszonego gościa, który chętnie pomagał im znajdować odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Najbardziej ożywiona dyskusja wywiązała się przy analizie wyglądu banknotu 500 zł, który ma zupełnie inne wymiary niż pozostałe banknoty. Również żywiołowa dyskusja dotyczyła płatności gotówkowych i bezgotówkowych w sektorze B2B. Część uczniów naszej szkoły oczywiście wciąż jest zwolennikiem obrotu gotówkowego, natomiast pozostali preferują płatności bezgotówkowe. W czasie tej części dyskusji również z pomocą przyszedł pracownik NBP, który wskazał korzyści płynące z operacji bezgotówkowych oraz poinformował, że polityka finansowa zmierza do całkowitej eliminacji gotówki w tego typu operacjach ze względu na ograniczenia ryzyka związanego z wprowadzeniem na rynek fałszywych banknotów oraz kosztów związanych z obsługą dużej ilości gotówki w obrocie rynkowym. Ciekawym elementem dyskusji był temat dotyczący wymiany uszkodzonych banknotów oraz praw i obowiązków jakie wypływają z tego tytułu w stosunku do konsumentów. Przy tym fragmencie dyskusji młodzież wykazała się dużą aktywnością. Szczególnie zainteresowali się kwestią dotyczącą tego, czy w bankach komercyjnych mogą wymieniać uszkodzone banknoty. Od prelegenta dowiedzieli się, że istnieje taka możliwość, która jest regulowana zarządzeniem nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zużyte lub uszkodzone banknoty i monety emitowane przez Narodowy Bank Polski, jeżeli nie są podejrzane co do autentyczności, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej, w tym banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione, itp., można wymienić na znaki pieniężne nadające się do obiegu w kasie dowolnego banku działającego w Polsce. W przypadku, gdy banknoty lub monety nie spełniają warunków wymiany w bankach, przyjmowane są przez banki na podstawie wniosku i przesyłane do wymiany do Centrali NBP. Wszystkie banki są zobligowane do wymiany banknotu, jeżeli na jednym kawałku zachowało się co najmniej 45% jego pierwotnej powierzchni i możliwe jest rozpoznanie jego nominału. Młodzież bardzo się ożywiła słysząc, że nie zawsze będą mogli odzyskać pełną wartość nominalną uszkodzonych banknotów. Pracownik NBP wyjaśnił, że zgodnie z zarządzeniem Prezesa Narodowego Banku Polskiego 100% wartość banknotu otrzymamy za banknoty zniszczone - poprzerywane, jeżeli wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu i nie posiadają ubytków, a także za banknoty, w których zachowało się ponad 75% powierzchni w jednym fragmencie. 50% wartości banknotu przysługuje zaś za banknoty zachowane od 45% do 75% pierwotnej powierzchni. Również z dużym niezaangażowaniem młodzież dyskutowała na temat banknotów podrobionych. Zadawali pytania związane z odpowiedzialnością karną, jaka im ewentualnie może grozić, jak będą próbowali zapłacić fałszywymi pieniędzmi oraz pojawiły się pytania dotyczące procedur postępowania w takiej sytuacji. Młodzi ludzie dowiedzieli się również, w formie ciekawostki, iż polskie banknoty posiadają zabezpieczenia przed ich nielegalnym kopiowaniem i wtedy nowoczesne drukarki, skanery, kserokopiarki będą sygnalizowały nielegalność takiego procederu i zablokują dokonania kopii pieniądza. Wartym zwrócenia uwagi jest fakt, iż w dyskusji uczestniczyła młodzież w przedziale wiekowym od 13 lat do 19 lat (od ósmej klasy szkoły podstawowej do czwartej klasy technikum) i wszyscy byli równie zaangażowani w rozmowę.

Druga debata, również przeprowadzona była w formie dyskusji moderowanej i prowadzona była w formie on linie. Wykładowcą i moderatorem był pan dr hab. Paweł Marszałek - profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Tematem tej dyskusji było: „Role i funkcje banków. Historia pieniądza i kierunki rozwoju walut”. W czasie wykładu omówiona była historia pieniądza i kierunki rozwoju walut – czyli wprowadzanie waluty alternatywnej np. bitcoinu, czy waluty regionalnej. W trakcie dyskusji młodzież była bardzo aktyna, dopytywał wykładowcę o możliwości inwestowania w waluty wirtualne. Szczególne zainteresowanie wzbudziły kryptowaluty. Młodzież była zainteresowana tym, gdzie można je nabyć. Wykładowca wyjaśnił, że kryptowaluty można kupić oraz sprzedać na wiele sposobów, a najpopularniejszymi miejscami są giełdy kryptowalut, kantory kryptowalutowe (online oraz stacjonarne), brokerzy, bitomaty bądź sprzedaż bezpośrednia. Młodzież była również zainteresowana kwestią powstawania kryptowalut. W tej kwestii dowiedzieli się, że całość opiera się na oprogramowaniu, które każdy może pobrać w celu utworzenia własnej monety. Co więcej taka moneta może być wykorzystana także w celach marketingowych – np. w celach promocyjnych, gdy są na niej informacje o uzyskanych nagrodach itp.

Drużyna Ambasadorów w ramach warsztatów ze wsparciem nauczycieli prowadzących zorganizowała wycieczkę dla 45 osób do Warszawy. Uczestnicy brali udział w lekcji muzealnej w Muzeum Narodowym w Warszawie, gdzie zapoznała się z historią pieniądza w starożytnym Rzymie. Po wizycie w Muzeum Narodowym grupa udała się na Giełdę Papierów Wartościowych, gdzie w ramach wizyty edukacyjnej uczniowie mogli poznać fakty i zdarzenia z historii i życia giełdy, atakże obejrzeć figurę byka i Salę Notowań, gdzie znajduje się charakterystyczny dzwon. Młodzież zapoznała się również z materiałem filmowym na temat funkcjonowania giełdy i inwestowania na rynku kapitałowym, połączony z prezentacją multimedialną i pogadanką animatora z Fundacji GPW. Zdobytą wiedzę uczniowie mogą utrwalić dzięki wypełnianiu kart pracy. Grupa projektowa skupiła się tutaj na zwróceniu uwagi uczniów biorących udział w wycieczce na jeden z powodów, dla których społeczeństwo gromadzi pieniądz. Chodzi konkretnie o powiększanie majątku – popyt spekulacyjny zależny od przeciętnej stopy procentowej w gospodarce. Grupa projektowa zwracała uwagę uczestników wyjazdu na to, że współcześnie popyt ten przejawia się głównie w uczestnictwie inwestorów w grze na GPW, gdzie inwestorzy zamieniają pieniądz na walory, jeżeli przewidują hossę albo też zamieniają je na gotówkę, jeżeli przewidują bessę. Ponadto uczniowie biorący udział w wycieczce na GPW dowiedzieli się, że jedną z grup instrumentów oddziałujących na podaż pieniądza, a przecież kontrolowanie podaży pieniądza jest jedną z funkcji NBP, są operacje otwartego rynku. Polegają one na kupnie lub sprzedaży papierów wartościowych Skarbu Państwa (bony skarbowe, obligacje państwowe) przez bank centralny na rynku pieniężno-kredytowym. Drużyna Ambasadorów odczuwając niedosyt związany z brakiem realizacji zamierzonego celu związanego z wizytą w Centrum Pieniądza postanowiła ponownie pojechać w wąskim gronie do Warszawy i zwiedzić wizytówkę edukacyjną Narodowego Banku Polskiego. W czasie wizyty młodzież pogłębiła swoją wiedzę na temat funkcjonowania Narodowego Banku Polskiego i jego funkcji. Na podstawie materiałów, wiedzy i swoich odczuć pozyskanych w czasie wizyty w Centrum, grupa projektowa przygotowała materiały do kolejnych warsztatów, które zostały przeprowadzone na terenie naszej szkoły. Warsztaty promujące wizytę w Centrum Pieniądza oraz wiedzę na temat NBP grupa projektowa przeprowadziła we wszystkich klasach pierwszych. Drużyna - za zgoda pani dyrektor – wchodziła na zajęcia w czasie godzin z wychowawcą.

Jako ostatnie warsztaty Drużyna Ambasadorów postanowiła zorganizować konkurs promujący ekonomię. Stworzyła materiały promocyjne i edukacyjne, a następnie rozesłała je do 74 szkół podstawowych w Bielsku-Białej i okolicach. Został przeprowadzany zdalny etap kwalifikacyjny, a następnie 10 wyłonionych finalistów zostało zaproszonych do Naszej Szkoły, gdzie odbył się finałowy test wiedzy. Po napisaniu testu był czas na zajęcia z grupą projektową oraz zaproszonymi uczniami z naszej szkoły, poświęcony na omówienie testu konkursowego. W czasie tych warsztatów uczestnicy konkursu mogli rozwiać swoje wątpliwości, uzupełnić wiedzę. Warto zaznaczyć, że grupa projektowa komunikowała się ze swoimi młodszymi kolegami (13-14 lat) prostym językiem omawiając niejednokrotnie trudne pojęcia ekonomiczne. Umiejętność pozyskali w czasie oglądania filmów animowanych przygotowanych przez NBP w celu krzewienia wiedzy ekonomicznej. Uczestnicy finału mieli również możliwość tego dnia aktywnego udziału w dyskusji moderowanej prowadzonej przez Głównego Specjalistę Narodowego Banku Polskiego Odział Okręgowy w Katowicach - pana Bartosza Łuczywo na temat sytemu monetarnego w Polsce. Każdy finalista został nagrodzony – grupa projektowa wraz opiekunkami pozyskali licznych lokalnych sponsorów, dzięki którym każdy z uczestników otrzymał upominek.

Źródło grafiki (logo): https://zloteszkoly.nbp.pl/do-pobrania